The Angel and the seraphim. Neoplatonism in the legenda maior of Bonaventure.

Authors

DOI:

https://doi.org/10.51359/2357-9986.2022.253148

Keywords:

Medieval Neoplatonism, Bonaventure, Joachim of Fiore, Franciscans, Dionysius Pseudo-Areopagite

Abstract

The Legenda maior of Bonaventure of Bagnoregio (1221-1274) became the official narrative of the life of Francis of Assis (1182-1226) in ecclesiastical circles, especially among the Franciscans. The text written shortly after Bonaventure assumed as General Minister of the Franciscan Order, amid polarized disputes between the conventuals and the spirituals, the secular clergy and the new monastics orders. Critical literature asserts that the Legenda maior takes the side of the Conventual Franciscans and the historical and political figure of Francisco gives way to that of the contemplative mystic. Our hypothesis is that the Legenda maior incorporates two tendencies of Neoplatonism in force at the time, which direct the narration of Francis life and the mission of his newly created order. The trend of Neoplatonism incorporated by Joachim of Fiore (1135-1202) supports the prophetic and political Franciscanism of the spirituals, aimed at the historical realization of the figure of the Angel who bears the seal of the living God. The other trend affirms the Neoplatonism of Dionysius Pseudo-Areopagite (s. VI) in which the mystical Francis ascends to the highest step of the angelic spheres, transforming in to a winged Seraphim.

Author Biography

Noeli Dutra Rossatto, Doutor em Filosofia. Professor do Departamento de Filosofia da Universidade Federal de Santa Maria

Doutor em Filosofia. Professor do Departamento de Filosofia da Universidade Federal de Santa Maria.

References

ARCELUZ-ULIBARRENA, Juana María. "La esperanza milenaria de Joaquín de Fiore y el Nuevo Mundo: trayectoria de una utopía” Florensia: San Giovanni in Fiore, n. 1, p. 1987, 47-75.

ARCELUZ-ULIBARRENA, Juana María. “La profecía de Joaquín de Fiore en el ‘Floreto de Sant Francisco’ y su presencia en el Nuevo Mundo”. Archivum Franciscanum Historicum, n. 85, 1992, p.5-38.

CITTERIO, Chiara. “La santitá di Francesco. Uno strumento per la filosofia”. Doctor virtualis, Rivista on line di Storia delle Filosofia Medievale: Milano, n. 05, 2006. p. 67-83.

BATALLA, Josep. “Introducció”. In: DIONISI AREOPAGITA. Dels noms divins. De la teologia mistica. Tradução introdução e edição: Josep Batalla. Barcelona: Editorial Laia, 1983.

BEZERRA, C. C. “Porfírio, Dionísio e Mestre Eckhart: considerações sobre a adequação entre ser e inteligência”. Princípios, v. 22, n. 37, 2015, p. 31- 51.

BEZERRA, C. C. Dionísio Pseudo-Areopagita: Mística e neoplatonismo. São Paulo: Paulus Editora, 2009.

BOAVENTURA. Legenda maior e Legenda menor (Vida de São Francisco). Petrópolis: Vozes-Cefepal, 1979.

BOAVENTURA. “Legenda maior Sancti Francisci. Legendae S. Francisci Assisiensis saec. XIII et XIV conscriptae, I, Analecta Franciscana”. Quarachi, Tomo X, 1926-1941, p. 557-652

BOAVENTURA. Obras de San Buenaventura. (Cuestiones disputadas sobre la perfección evangélica). Vol. 6. Madrid: BAC, 1949.

BOAVENTURA. Colaciones sobre el Hexamerón, Obras de San Buenaventura. Madrid: BAC, 1972.

BOAVENTURA. “Itinerarium mentis in Deum. De triplice via”. In: Obras escolhidas. Porto Alegre/Caxias do Sul: Est/Sulina/Ucs, 1983.

BOEHNER, Philotheus; GILSON, Étienne. História da filosofia cristã. Tradução: Raimundo Vier. Petrópolis: Vozes, 1995.

DIONÍSIO (Pseudo-Areopagita). Os nomes divinos. Introdução, tradução e notas: Bento Silva Santos. São Paulo: Attar Editorial, 2004.

DIONÍSIO (Pseudo-Areopagita). Dels noms divins. De la teologia mistica. Tradução e edição: Josep Batalla. Barcelona: Editorial Laia, 1986.

DE BONI, L. A. “Apresentação”. In: BOAVENTURA. Obras escolhidas. Porto Alegre/Caxias do Sul: EST/Sulina/UCS, 1983.

FALBEL, N. Os espirituais franciscanos. São Paulo: Perspectiva/Fapesp/ Editora da Universidade de São Paulo, 1995.

FRIZ DE COL, Rossano Zas. La teología del símbolo de San Buenaventura. Roma: Editrice Pontificia Università Gregoriana, 1997.

JOAQUIM DE FIORE. Concordia Novi ac Veteris Testamenti. Venedig, 1519, reedição fac-símile. Frankfurt: Minerva, 1964a.

JOAQUIM DE FIORE. Expositio in Apocalypsim (com o Liber introductorius in Apocalipsis). Venedig: 1527, reedição fac-símile. Frankfurt: Minerva, 1964b.

JOAQUIM DE FIORE. Psalterium decem chordarum. Venedig, 1527, reedição fac-símile. Frankfurt: Minerva, 1964c.

JOAQUIM DE FIORE. Enchiridion super Apocalypsim. Toronto/Ontário: Pontifical Institute of Mediaeval Studies, 1986.

JOAQUIM DE FIORE. Introdução ao Apocalipse (Prephacio super Apocalipsis). Veritas, Porto Alegre, v. 47(3), p. 453-471, 2002.

OLIVEIRA, Tiago Maerki de. Hagiografia e literatura: Um estudo da Legenda maior Sancti Francisci de Boaventura de Bagnoregio. Campinas: Universidade Estadual de Campinas, 2013.

PEDROSO, José Carlos Corrêa. Fontes franciscanas: apresentação geral. Piracicaba: Centro Franciscano de Espiritualidade, 1998.

RATZINGER, Joseph. A teologia da história de são Boaventura. Tradução: Maria Manuela B. Martins. Porto: Editorial Franciscana, 2010.

ROSSATTO, Noeli Dutra.“Mística, linguagem e filosofia”. Humanidades em Revista. Editora Unijuí, Ano 5, n. 7, 2009, p. 11-24.

ROSSATTO, Noeli Dutra. “Joaquim de Fiore e o franciscanismo medieval”. Revista Thaumazein. Ano V, n. 11, Santa Maria, 2013, p. 119-139.

ROSSATTO, Noeli Dutra. “Mística e estigma. São Francisco na Legenda Maior de São Boaventura”. Revista Thaumazein. Ano VII, n. 8, 2015, p. 95-105.

ROSSATTO, Noeli Dutra. Joaquim de Fiore: Trindade e Nova Era. Porto Alegre: Edipucrs, 2004, 360p.

ROSSATTO, Noeli Dutra; MARASCHIN, Leila Teresinha; NASCIMENTO, Cláudio Reichert do. “Evangelho eterno: a hermenêutica condenada”. Com tradução ao português de O Protocolo de 1255. Filosofia Unisinos, Porto Alegre, v. 11(3), 2010, p. 298-339.

SANTOS, Bento Silva. “Introdução”. In: DIONÍSIO, Pseudo-Areopagita. Os nomes divinos. São Paulo: Attar Editorial, 2004.

VERARDI, L. Gioacchino da Fiore – Il Protocollo di Anagni. Tradução e reedição do texto latino de H. Denifle, Protocol der Commission zu Anagni. Anno 1255, Cosenza: Orizzonti Meridionali, 1992.

Published

2022-02-11

Issue

Section

Número especial sobre Neoplatonismo - Fontes e Diálogos